Verraderlijke immuuncellen

Het menselijk immuunsysteem zou ons moeten beschermen tegen kanker, maar soms gebeurt het tegenovergestelde. Bepaalde immuuncellen worden gecorrumpeerd door de tumor: in plaats van de tumor aan te vallen, helpen ze deze juist groeien. Het is een verraderlijke samenwerking die vooral zichtbaar is bij hersentumoren en leverkanker, waar het de ontwikkeling van effectieve behandelingen extra complex maakt.

‍

Leila Akkari onderzoekt hoe kankercellen en immuuncellen elkaar beïnvloeden tijdens de groei van tumoren. Ze richt zich daarbij specifiek op myeloïde cellen, een type immuuncel dat in grote aantallen aanwezig is in hersentumoren en leverkanker. Deze cellen blijken verrassend veranderlijk: soms remmen ze de tumorgroei, maar vaak ondersteunen ze die juist. Opmerkelijk is hoe de kankercellen en immuuncellen elkaar als het ware omarmen en versterken - veranderingen in de ene celsoort beïnvloeden direct het gedrag van de andere. Akkari's werk is erop gericht te begrijpen hoe deze wederzijdse beïnvloeding werkt en hoe dit therapeutisch benut kan worden.

‍

Met behulp van complexe genetische muismodellen deed Akkari een baanbrekende ontdekking over een speciaal type macrofaag (een soort immuuncel) in hersentumoren. Deze cellen blijken zich vol te laden met vetten en vervolgens de groei van kankercellen te stimuleren door myeline, het isolatiemateriaal rond zenuwcellen, te recyclen en als voeding aan de kankercellen te geven. Deze ontdekking verbindt voor het eerst de neurobiologie met kankerimmunologie en opent nieuwe mogelijkheden voor behandeling.

‍

Akkari maakt gebruik van geavanceerde technieken die haar in staat stellen om precies te zien waar en hoe cellen in een tumor actief zijn en welke stoffen ze produceren. Deze informatie uit muismodellen combineert ze met analyses van tumorweefsel van patiënten. Uniek aan haar aanpak is dat ze de evolutie van tumorcellen en immuuncellen vanaf het vroegste stadium tot aan therapieresistentie volgt. Deze integrale benadering heeft al tot verschillende doorbraken geleid in het begrip van therapieresistentie bij agressieve tumoren.

‍

Sinds de start van haar onderzoeksgroep in 2017 is haar lab uitgegroeid tot een team van vijftien wetenschappers uit twaalf verschillende landen. Met deze diverse onderzoeksgroep en invloedrijke samenwerkingen zet Akkari belangrijke stappen in het therapeutisch inzetten van immuuncellen. De komende jaren wil Akkari onderzoeken hoe ze immuuncellen die nu de tumor helpen groeien kan ‘omprogrammeren’ zodat ze de tumor juist helpen bestrijden. Ze ontwikkelt daarvoor nieuwe chemische hulpmiddelen, zoals minuscule vetdeeltjes vergelijkbaar met die in COVID-vaccins, die specifiek deze immuuncellen kunnen beïnvloeden. Het doel is om uiteindelijk voor elke patiënt een behandeling op maat te kunnen bieden die rekening houdt met zowel de genetische kenmerken van de tumor als de toestand van het immuunsysteem.