Roshan Cools zoekt naar de biologische basis van onze wilskracht: hoe vinden onze hersenen een evenwicht tussen beheersing en onrust, tussen controle en creativiteit?
Het raderwerk van de menselijke wil
Al eeuwenlang buigen disciplines als de filosofie, de rechtsgeleerdheid en de psychiatrie zich over het mysterie van de menselijke wilskracht. Wat motiveert het brein om een moeilijke taak geduldig en geconcentreerd te volbrengen? Hoe vinden hersenen de balans tussen concentratie en de noodzaak om gevoelig te blijven voor impulsen uit de omgeving?
Roshan Cools benadert zulke vragen als een veelzijdig neurowetenschapper. Met innovatieve experimenten onderzoekt ze onder meer de relatie tussen dopamine, een signaalstof in ons brein, en ons vermogen om uiteenlopende taken gemotiveerd te vervullen.
Zo bekeek ze wat er gebeurt met de cognitieve vermogens van Parkinson-patiënten die dopamine-verhogende medicijnen slikken om trillende ledematen tegen te gaan. Tot veler verrassing bleek dat nogal te verschillen. Taken waarvoor concentratie vereist is, gaan met die medicijnen soms een stuk beter, terwijl andere taken, die vragen om flexibiliteit, opeens minder goed gaan.
Tegelijk bleek ook de reactie van afzonderlijke proefpersonen sterk te verschillen. Impulsieve karakters presteren met dopamine-verhogende middelen beter op concentratievereisende opdrachten als hen een beloning wordt voorgehouden. Maar mensen die zichzelf normaal goed onder controle hebben, kunnen na het innemen van hetzelfde middel juist minder goed voor zo’n taak te motiveren zijn.
In een wereld waarin ons brein steeds meer prikkels van buiten ontvangt, en het steeds belangrijker wordt om een goede balans tussen openstellen en afsluiten te vinden, klinken de vragen waarop Cools antwoorden zoekt intrigerender dan ooit.
Roshan Cools (1975) studeerde Experimentele Psychologie en Neuropsychologie eerst in Groningen en vervolgens in Cambridge in het Verenigd Koninkrijk, waar zij haar doctoraat behaalde. Ze deed vervolgens twee jaar postdoctoraal onderzoek aan Berkeley University in Amerika voordat ze in 2007 werd aangesteld als onderzoeker bij het Radboud Universitair Medisch Centrum en het Donders Instituut in Nijmegen. Haar benoeming tot hoogleraar Cognitieve Neuropsychiatrie volgde in 2011. Cools heeft talrijke omvangrijke beurzen en prijzen ontvangen, zoals een Vici-beurs van €1,5 miljoen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in 2015, een Royal Society University Research Fellowship van €700.000 en een James McDonnell Scholar Award van €500.000.
